Ağızdaki Salya Nereden Gelir?
Salya üretimi, otonom sinir sistemi tarafından yönetilen istemsiz bir süreçtir – tıpkı kalp atışı gibi. Ağızdaki tükürük bezleri, büyük ve küçük bezler olarak ikiye ayrılır. Büyük bezlerden üç çifti vardır: Dil altı, çene altı ve yanak bezleri. Küçük bezler ise ağız mukozasına dağılmıştır. Bu bezler sürekli çalışır; ağzı nemli tutar, dezenfekte eder, temizler ve sindirime yardımcı olur. Sağlıklı bir yetişkin günde yaklaşık 1-1.5 litre salya üretir, yani saatte ortalama 30 ml. Yemek yerken veya beyin sinirleri uyarılırken bu miktar artar. Ağızdan nefes alma, stres, yorgunluk veya dengesiz uyku pozisyonları, uyurken salya akmasına yol açabilir. Çocuklarda bu durum yaygındır çünkü dudak kasları zayıftır ve yutma kontrolü tam gelişmemiştir. Ancak yetişkinlerde ani ve sık tekrarlayan salya akması, şu 6 hastalığın belirtisi olabilir:
Uyurken Salya Akmasına Neden Olan 6 Hastalık
Boğaz iltihabı, çene-yüz enfeksiyonları veya diş eti iltihabı gibi sorunlar, tükürük bezlerini uyararak aşırı salya üretimine neden olur. Ayrıca çarpık dişler, sallanan dişler veya protez rahatsızlığı da uyurken salya kaçırmaya yol açar. Diş teli takıldıktan sonra bu sorun genellikle düzelir.
Yüz Felci
Yüzün bir tarafındaki kasların felç olması, iki yanağın dengesiz çalışmasına sebep olur. Felçli tarafta salyayı tutmak zorlaşır, bu yüzden hem uyanıkken hem uyurken salya akar. Ağız kenarının çarpık olması gibi belirtiler varsa acilen doktora başvurun.
Mide Özofagus Reflüsü Hastalığı (GERD)
Mide asidinin yemek borusuna kaçması, salya refleksini tetikler. Bu hastalar salya akıntısına ek olarak yanma, ekşime, göğüs ağrısı gibi tipik reflü semptomları yaşar.
Parkinson Hastalığı
Hastalıkta yutma fonksiyonu bozulduğu için salya zamanında yutulamaz. Ayrıca bazı sinir hasarları salya üretimini artırır, bu da akıntıya yol açar.
Beyin Damar Tıkanıklığı (Serebral Tromboz)
Beyin damarlarındaki tıkanıklık, boğaz kaslarını etkileyerek uyku sırasında kontrol kaybına neden olur. Salyanın hep aynı yöne akması, ağız kenarının çarpıklığı veya göz kapaklarının tam kapanmaması gibi ek belirtiler varsa büyük tehlike sinyali verin.
Damar Sertliği (Ateroskleroz)
Damar sertliği, beyne yeterli kan ve oksijen gitmemesine yol açar. Bu da yüz kaslarını gevşetir ve yutma işlevini zayıflatır, salya akmasını kolaylaştırır. Özellikle yüksek tansiyon, kolesterol veya diyabeti olan orta yaş ve yaşlılarda bu duruma karşı tetikte olun.
Uyurken Salya Akmasını Azaltmak İçin Pratik Öneriler
Bu sorunu hafifletmek için üç temel adım uygulayabilirsiniz:
Uyku Pozisyonunuzu Değiştirin: Sırt üstü yatmak salya akışını minimize eder, vücut gelişimini dengeler ve nefes almayı kolaylaştırır. Yüz üstü yatmaktan kaçının; U şeklinde bir boyun yastığı kullanarak rahatsızlığı azaltın.
Ağız Hijyenine Özen Gösterin: Her gün ağzınızı temiz tutun. Yemeklerden hemen sonra ağız çalkalayın, sabah-akşam diş fırçalayın (florürlü macun kullanın) ve günde en az bir kez diş ipi ile araları temizleyin. Diş sorununuz varsa hemen düzelttirin, yoksa diş eti hasarı ve sallanma artabilir.
İlaç Değişikliği Düşünün: Eğer salya akması kullandığınız bir ilaca bağlıysa, doktorunuzla görüşerek alternatif bir ilaç soruşturun. Asla kendi başınıza ilacı değiştirmeyin veya bırakmayın.
Unutmayın, salya akması tek başına zararsız olabilir ama sıklaşırsa bir uzmana danışmak hayat kurtarabilir. Erken teşhis her zaman en iyi savunma! Sağlığınıza dikkat edin.